علی بابا، غول تجارت الکترونیک چین، با مدل کسب‌وکار منحصربه‌فرد خود، بازار جهانی را متحول کرد. این شرکت در سال ۱۹۹۹ توسط جک ما و ۱۸ نفر دیگر در شهر هانگ ژو چین تأسیس شد. علت نام‌گذاری این وب‌سایت به نام علی بابا، به گفتۀ مؤسس آن، فراگیر بودن و آشنا بودن این نام برای اکثر مردم جهان است. 

جک ما پس از آنکه ایدۀ این نام به ذهنش خطور کرد، با مردمی از کشورهای آمریکا، هند، آلمان، ژاپن، چین و … درباره‌ی علی بابا گفت‌وگو کرد و دریافت که مردم اکثر فرهنگ‌های دنیا، داستان علی بابا و ۴۰ دزد را شنیده‌اند. بنابراین نام علی بابا را انتخاب نمود.

هدف این شرکت، فراهم کردن دسترسی کسب‌وکارهای کوچک به مشتریان بین‌المللی بدون نیاز به پرداخت هزینه اولیه است. برخلاف بسیاری از رقبا، علی بابا مدل B2B را در پیش گرفت و اکوسیستمی ایجاد کرد که میلیون‌ها کسب‌وکار کوچک بتوانند بدون هزینه اولیه، محصولات خود را در بازار جهانی عرضه کنند.

بر اساس آمار منتشرشده در حوزه کسب‌وکارهای اینترنتی، شرکت اینترنتی علی بابا با ۶۹۳ میلیون کاربر فعال در سال ۲۰۱۹، از جمله موفق‌ترین شرکت‌های این حوزه در سطح جهان معرفی شده است. مدل B2B، اکوسیستم یکپارچه، سیستم پرداخت ایمن و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین، این شرکت را به یکی از بزرگ‌ترین خرده‌فروشان جهان تبدیل کرده است. در این مقاله، جزئیات این استراتژی‌ها و راز موفقیت علی بابا را بررسی خواهیم کرد.

جک ما: از معلمی تا بنیان‌گذاری علی‌ بابا، داستان موفقیت یک کارآفرین چینی

جک ما (Jack Ma)، با نام کامل ما یون (Ma Yun)، متولد ۱۰ سپتامبر ۱۹۶۴ در هانگژو، استان چجیانگ چین، کارآفرین و انسان‌دوست چینی است که به‌عنوان بنیان‌گذار گروه علی‌بابا (Alibaba Group) شناخته می‌شود.

جک ما پس از سه بار تلاش ناموفق برای قبولی در کنکور ورودی دانشگاه (Gaokao)، در نهایت در سال ۱۹۸۸ با مدرک کارشناسی زبان انگلیسی از دانشگاه نرمال هانگژو فارغ‌التحصیل شد. او سپس به‌عنوان مدرس زبان انگلیسی و تجارت بین‌الملل در دانشگاه دیانزی هانگژو مشغول به کار شد.

در سال ۱۹۹۹، جک ما با هدف ایجاد بستری برای اتصال کسب‌وکارهای کوچک و متوسط به بازارهای جهانی، گروه علی‌بابا را تأسیس کرد. این شرکت با ارائه خدمات تجارت الکترونیک، خرده‌فروشی، پرداخت‌های آنلاین و خدمات ابری، به یکی از بزرگ‌ترین و موفق‌ترین شرکت‌های فناوری در جهان تبدیل شد.

جک ما به‌عنوان یک انسان‌دوست فعال، در پروژه‌های مختلفی در چین و سایر نقاط جهان مشارکت داشته است. او در سال ۲۰۱۴ بنیاد جک ما را تأسیس کرد که بر آموزش، محیط‌زیست و سلامت عمومی تمرکز دارد.

بر اساس برآوردهای نوامبر ۲۰۲۴، ثروت خالص جک ما حدود ۲۵.۲ میلیارد دلار آمریکا تخمین زده شده است. جک ما با پشتکار، نوآوری و دیدگاه جهانی خود، تأثیر عمیقی بر صنعت فناوری و تجارت الکترونیک گذاشته و به‌عنوان یک الگوی کارآفرینی در سطح جهانی شناخته می‌شود.

مزایای نام «علی بابا» برای سایت به اعتقاد جک ما

نام «علی بابا» برای سایت یکی از انتخاب‌های هوشمندانه و مؤثر در زمینه برندینگ است که از نظر جک ما مزایای زیادی دارد. اولین مزیت، تصویرسازی مثبت از نام علی بابا به عنوان یک تاجر باهوش و خوش رفتار در ذهن مردم است که به برند اعتبار و جذابیت می‌بخشد. دومین مزیت، سهولت تلفظ این نام است که باعث می‌شود به راحتی در یادها بماند و در مکالمات روزمره تکرار شود. همچنین، نام علی بابا به دلیل شهرت جهانی و ریشه‌های داستانی که در فرهنگ‌ها و ذهن مردم دارد، حس خاطره‌انگیزی را ایجاد می‌کند. این عوامل همگی موجب می‌شوند که نام علی بابا به عنوان یک برند جهانی، شانس بیشتری برای جذب مخاطب و رشد سریع در بازارهای مختلف داشته باشد.

• تصویر مثبت برند: تاجر باهوش و خوش رفتار در ذهن مخاطب
• سهولت تلفظ: آسان و به یاد ماندنی
• شهرت جهانی: نام آشنا و خاطره‌انگیز برای بسیاری از فرهنگ‌ها

یکی از عواملی که به موفقیت علی بابا کمک کرده، توانایی آن در بهره‌برداری از خلاقیت در تبلیغات و بازاریابی است. در واقع، به‌کارگیری ایده‌های نوآورانه و تبلیغات موثر در جذب مشتریان، نقش کلیدی در توسعه این برند داشته است. اگر به دنبال درک بهتر اصول خلاقیت در تبلیغات و چگونگی استفاده از آن در استراتژی‌های بازاریابی هستید، مطالعه کتاب مبانی خلاقیت در تبلیغات می‌تواند به شما بینش‌های ارزشمندی بدهد. این کتاب با ارائه تکنیک‌ها و روش‌های خلاقانه، به شما کمک خواهد کرد تا ایده‌های تازه‌ای برای تبلیغات برند خود پیدا کنید و در مسیر موفقیت گام بردارید.

راز موفقیت علی بابا: راهکار برای رشد و توسعه کسب‌وکارهای کوچک

علی‌بابا، استارتاپ موفق چینی، با مدل‌های کسب‌وکار منحصربه‌فرد و استفاده از اکوسیستم یکپارچه، به کسب‌وکارهای کوچک کمک می‌کند تا در دنیای رقابتی آنلاین موفق شوند. این شرکت با رویکردهایی نوین در بازاریابی، پرداخت‌های امن و پشتیبانی هوشمند، توانسته است جایگاه خود را در بازار جهانی تثبیت کند.

۱. طرح کسب‌وکار منحصربه‌فرد علی بابا (Business plan/ BP)  

علی بابا خدمات خود را به طور عمده به شرکت‌های کوچک و افراد ارائه می‌دهد. هدف این شرکت کمک به رشد کسب‌وکارهای کوچک و ارائه محصولات متنوع برای افراد است. این شرکت محصولات زیاد و متنوعی را برای مشتریان هدف ارائه می‌دهد تا طیف وسیعی از نیازهای آن را برطرف کند. 

اکثر فعالیت‌های علی بابا بر خدمت‌رسانی به شرکت‌های کوچک متمرکز است و تلاش دارد تا ارزش‌های قابل توجهی برای این کسب‌وکارها ایجاد کند. این خدمات به شرکت‌ها کمک می‌کند تا کارهایی را که به تنهایی قادر به انجام آن‌ها نیستند، با همکاری بهتر پیش ببرند. 

علی بابا با ایجاد یک سیستم بزرگ و منسجم ( اکوسیستمی )، ارزشی را خلق کرده که اجزای مختلف آن سیستم به هم کمک کنند و نتیجه‌ای بهتر از مجموع تک تک بخش‌ها به دست بیاید. به عبارت دیگر، وقتی تمام اجزا با هم همکاری می‌کنند، نتیجه‌ای به دست می‌آید که از مجموع عملکرد هر بخش به تنهایی بیشتر و ارزشمندتر است. این هم‌افزایی به ایجاد ارزشی بیشتر از آنچه که هر قسمت به تنهایی می‌تواند ایجاد کند، منجر می‌شود. 

۲. مدل سودآوری غیر متعارف علی‌بابا

شرکت علی بابا به جای دریافت حق عضویت از کاربران، از بازاریابی و پشتیبانی فنی درآمد کسب می‌کند. این رویکرد باعث شده که علی بابا تعداد زیادی مشتری جذب کند و مشتریان وفاداری را برای برند خود بسازد. اصلی‌ترین منبع درآمد این شرکت، تبلیغات و فروش پیشنهادات قیمت کلمات کلیدی است که حدود ۵۷ درصد از سود آن را تشکیل می‌دهد. 

شرکت علی بابا به کسب‌وکارها و تبلیغ‌کنندگان اجازه می‌دهد تا برای کلمات کلیدی خاصی که به محصولات یا خدمات‌شان مربوط است، پیشنهاد قیمت دهند. این کلمات کلیدی در جستجوها یا تبلیغات نمایش داده می‌شوند و به این ترتیب، شرکت از این طریق کسب درآمد می‌کند. به عبارت دیگر، تبلیغ‌کنندگان برای برجسته شدن کلمات کلیدی خود در جستجوها یا تبلیغات پرداخت می‌کنند.

دومین منبع درآمد اصلی شرکت، که ۲۵ درصد از سود کل را شامل می‌شود، خدمات فنی است که بر مبنای اَبَرداده‌ها (big data یا داده‌های بزرگ)، رفتار مشتریان را تحلیل می‌کند.

در حال حاضر، بیش از ۵۰۰ میلیون کاربر در پلتفرم علی بابا عضویت دارند که از این تعداد، ۲۳۰ میلیون نفر مشتری فعال و بیش از ۸ میلیون فروشنده فعال وجود دارند. طبق گزارش‌ها، میزان سفارشات سالیانه علی بابا بیش از ۱۱ میلیارد است. علی بابا به اطلاعات کاربرانش دسترسی دارد و می‌تواند از طریق تبلیغات، پیشنهاد دادن و فروش کلمات کلیدی و فروش داده‌های مشتریان کسب درآمد کند. 

علی بابا به فروشندگان اجازه می‌دهد تا به‌طور رایگان در سایت ثبت‌نام کرده و محصولات خود را به فروش برسانند. این اقدام سبب شد که مشتریان به خرید آنلاین عادت کنند. علی بابا به فروشندگان این امکان را می‌دهد که به‌طور رایگان در سایت ثبت‌نام کرده و محصولات خود را به فروش برسانند. این اقدام باعث شد که مشتریان به خرید آنلاین عادت کنند. سایتی مانند ای بِی در چین (eBay China)، برای ورود افراد و استفاده از امکانات تخفیف سایت خود، مبلغی را به عنوان ورودی از افراد دریافت می‌کند. در حالیکه علی بابا با مدل رایگان خود موفق‌تر عمل کرده و توانسته مشتریان بیشتری جذب کند.

۳. مدل پرداختیِ ایمن و قابل اعتماد

مدل پرداخت قابل اعتماد شرکت علی بابا موجب افزایش محبوبیت و شهرت مثبت این شرکت در بین مشتریان شده است. فروشندگانی که از پلتفرم علی بابا برای فروش محصولات خود استفاده می‌کنند، باید دوره اعتبارسنجی را پشت سر بگذارند. این فرآیند به علی بابا این امکان را می‌دهد تا از صحت اطلاعات فروشندگان اطمینان حاصل کرده و از حسن نیت آن‌ها مطمئن شود. این اقدام، به طور چشمگیری میزان معاملات غیرقانونی را کاهش داده است.

تمامی فروشندگان تحت نظارت مستقیم علی بابا قرار دارند. در صورت بروز خطا یا تخلف، این شرکت اقدام به برخورد با آن‌ها خواهد کرد. علاوه بر این،  تمامی معاملات ثبت شده‌اند و قابلیت برگشت خوردن دارند.  این ویژگی‌ها موجب شده است که معاملات در یک فضای سالم و قانونی انجام شود و مشتریان بتوانند با اطمینان از فروشندگان قابل اعتماد خرید کنند.

برای تضمین امنیت پرداخت‌ها و محکم‌کاریِ بیشتر، مبلغ ابتدا به حساب Alipay منتقل می‌شود. مبلغ، زمانی به فروشنده‌ محصول ارسال می‌شود که مشتری، تأیید کند محصول به دستش رسیده و در شرایط خوبی قرار دارد. در سال ۲۰۱۳، تعداد کاربرانی که از سرویس Alipay استفاده می‌کردند، به ۳۰۰ میلیون نفر  رسید. حجم معاملات انجام شده، معادل ۱۳۵ میلیارد دلار بود. همچنین، تعداد کاربران فعال موبایل از ۱۰۰ میلیون نفر فراتر رفت و از تعداد کاربران سرویس پرداختیِ پی پال (Paypal) پیشی گرفت.

۴. پشتیبانی هوشمند برای جلب رضایت مشتریان 

سیستم شرکت علی بابا، یک محیط ساده و کاربرپسند برای خرید آنلاین فراهم کرده است. این سایت به کاربران تجربه‌ای راحت و بی‌دردسر ارائه می‌دهد. نظرات مثبت و رضایت‌بخش مشتریان از محصولات، انگیزه‌ای برای دیگران جهت خرید از این سایت می‌شود. علی بابا با یک سری خدمات پشتیبانی، به فروشندگان این سایت نیز کمک می‌کند تا بیشتر بتوانند رضایت مشتریان را جلب کنند. این کمک‌ها شامل آموزش‌های آنلاین و معرفی سیستم‌های ویژه برای مدیریت فروشگاه‌ها است.

علی بابا برای تسهیل ارتباط بین مشتریان و فروشندگان، ابزارهای مختلفی را ارائه می‌دهد. این ابزارها باعث می‌شود که مشکلات مشتریان سریع‌تر حل شده و تجربه خرید بهتری رقم بخورد. همچنین، سایت امکان درخواست بازپرداخت محصول را در طی ۷ روز فراهم می‌کند. این خدمات پشتیبانی نقش مهمی در افزایش تعداد معاملات موفق در سایت دارد و باعث رشد بیشتر این پلتفرم می‌شود.

۵. استفاده بهینه علی‌بابا از فرصت‌های تجاری

شرکت علی‌بابا به دنبال شناسایی و بهره‌برداری از فرصت‌های جدید است و سعی دارد از هر فرصتی برای رشد و پیشرفت استفاده کند. در این راستا، جلب رضایت مشتریان و ایجاد ارتباطات بلندمدت با آنها از اهداف اصلی این شرکت است.

جشنواره Double 11 نمونه‌ای بارز از این تلاش‌هاست. این رویداد ویژه توسط تائوبائو برگزار شد و توانست درآمد چشمگیری را برای شرکت  کسب کند. علی‌بابا به‌طور مداوم در تلاش است تا از چنین فرصت‌هایی به نفع برند خود بهره ببرد.

۶. الگوهای معاملاتی نوین علی بابا: از مدل C2B تا استراتژی O2O

علی بابا با به چالش کشیدن  مدل‌های معاملاتی سنتی و قدیمی، رویکردهای نوینی برای خلق ارزش بیشتر برای مشتریان  بر طبق نیازهای آن‌ها معرفی کرده است. 

مدل معاملاتیِ مشتری به بنگاه (Consumer-to-Business/C2B):

علی بابا با به چالش کشیدن  مدل‌های معاملاتی سنتی و قدیمی، رویکردهای نوینی برای خلق ارزش بیشتر برای مشتریان  بر طبق نیازهای آن‌ها معرفی کرده است. 

شرکت علی بابا برای کاهش هزینه‌ها و زمان برگشت سرمایه، مدل معاملاتی جدیدی به نام مشتری به بنگاه را توسعه داد. در این مدل، علی بابا مشتریان با نیازهای مشابه را شناسایی کرده و آن‌ها را در یک گروه خرید قرار می‌دهد. این گروه می‌تواند محصولات را به قیمت عمده سفارش دهد، در حالی که هر فرد فقط یک عدد از آن محصول (یا تعداد محدود؛ نه به طور عمده)  خریداری می‌کند.

علاوه بر این، علی بابا از داده‌های مشتریان برای تحلیل سلیقه‌های فردی استفاده می‌کند و بر اساس آن محصولات مناسب را به هر مشتری پیشنهاد می‌دهد. این شیوه نه تنها رضایت مشتریان را افزایش می‌دهد، بلکه به کسب سود بیشتر نیز کمک می‌کند.

استراتژی آنلاین به آفلاین (Online-to-offline/ O2O)

در سیستم علی بابا، مشتریان می‌توانند با اسکن کردن یک کد دو رقمی، محصول مورد نظر خود را خریداری کنند. سپس با اسکن یک کد دیگر، از زمان تحویل محصول سفارشی خود مطلع می‌شوند. همچنین، مشتریان می‌توانند با اسکن کد دیگری، تبلیغاتی که به علاقه‌مندی‌های آن‌ها مرتبط است را دریافت کنند.

علی بابا برای سرعت بخشیدن به این استراتژی، اقداماتی مختلفی را انجام می‌دهد. این اقدامات شامل آموزش بانک‌ها برای استفاده از سیستم اسکن کد، مجهز کردن موبایل‌ها به امکانات خاص و موارد دیگر است. هدف این است که فرآیند خرید و دریافت خدمات برای مشتریان ساده‌تر و سریع‌تر شود.

۷. اکوسیستم یکپارچه و هماهنگ علی بابا

کیفیت خدمات در شرکت علی بابا بسیار بالا است و هم به نفع مشتریان و هم به نفع فروشندگانی است که از این پلتفرم برای فروش محصولات خود استفاده می‌کنند. فعالیت‌های اصلی علی بابا شامل سرویس‌های تبلیغاتی، شبکه لجستیک، خدمات مالی و خدمات تلفن‌های همراه می‌شود. این فعالیت‌ها به شکلی مؤثر و هماهنگ با یکدیگر ترکیب شده‌اند تا تجربه‌ای یکپارچه و کارآمد برای همه کاربران ایجاد کنند.

۸. کاربرد آسان پورتال علی‌بابا 

پورتال Alibaba  بسیار کاربرپسند ( رابط کاربری مناسب) است و از ۱۸ زبان مختلف پشتیبانی می‌کند. کاربران می‌توانند به راحتی:

• حساب کاربری خود را به صورت رایگان ایجاد کنند.
• محصول مورد نظرشان را جستجو کنند.
• تامین‌کنندگان را پیدا کرده و به سادگی با آن‌ها ارتباط برقرار کنند.
• برای انجام معامله، در مورد قیمت و نوع پرداخت مذاکره کنند.
• نمونه مورد نظر خود را انتخاب کرده و کیفیت آن را از طریق ثبت سفارش تأیید کنند.
• اجناس خود را دریافت کرده و فروش را آغاز کنند.

۹. ارزیابی و حضور تامین‌کنندگان مورد تأیید در سایت علی بابا  

در سایت علی بابا چین، برای تأیید اعتبار تامین‌کنندگان یک برنامه راستی‌آزمایی ویژه وجود دارد که تأمین‌کنندگان را در سه سطح مختلف ارزیابی می‌کند. این ارزیابی شامل بررسی داده‌های اولیه، بررسی در محل و ارزیابی تخصصی تأمین‌کننده است. این فرآیند یا توسط پرسنل خود Alibaba یا شرکت‌های بازرسی مستقل ( شخص ثالث ) انجام می‌شود. تأمین‌کنندگانی که موفق به کسب تأیید در هر سه سطح شوند، به عنوان تأمین‌کننده “طلایی” شناخته می‌شوند. سطح بعدی تایید، “نقره‌ای” است و سایر تأمین‌کنندگان نیز به عنوان “مورد تایید” معرفی می‌شوند.

 ۱۰. کنترل کیفیت : نظارت، بازرسی و تضمین تجارت  

خریداران می‌توانند با پرداخت هزینه‌ای که سایت تعیین می‌کند، از خدمات “نظارت بر محصول” و “بازرسی” استفاده کنند. در بخش نظارت بر محصول، مسئولیت پیگیری فرایند تولید و ارائه گزارش‌های منظم به خریداران را بر عهده دارد.  خدمات بازرسی هم توسط یک شرکت ثالث به منظور بررسی انطباق محصول از لحاظ کمی و کیفی (رنگ، جنس، برچسب‌گذاری و بسته‌بندی) انجام می‌شود. علاوه بر این خدمات، برنامه “تضمین تجارت” در علی‌بابا وجود دارد که استانداردهای کیفی محصول شما را تضمین می‌کند. این بخش تحویل به موقع سفارشات را هم پوشش می‌دهد. در صورت عدم تحویل به موقع، خریدار می‌تواند درخواست بازپرداخت کند.

موفقیت برندها، حاصل گام‌های مستمر است.

موفقیت علی بابا نشان می‌دهد که نوآوری در مدل کسب‌وکار، تمرکز بر نیازهای واقعی مشتریان و ایجاد یک اکوسیستم پایدار، چگونه می‌تواند یک شرکت را از یک استارتاپ کوچک به غولی جهانی تبدیل کند. این شرکت با استفاده از فناوری‌های نوین، مدل‌های سودآوری غیرمتعارف و راهکارهای هوشمندانه، مسیر تازه‌ای در تجارت الکترونیک گشود.

داستان علی بابا فقط درباره یک شرکت بزرگ نیست؛ بلکه نمونه‌ای الهام‌بخش از چگونگی ترکیب خلاقیت، استراتژی و تعهد به ارزش‌آفرینی است. اگرچه این شرکت از چین آغاز شد، اما تأثیر آن بر بازارهای جهانی، فراتر از مرزها رفته و الهام‌بخش بسیاری از کارآفرینان و کسب‌وکارهای نوپا شده است.

در دنیای امروز، موفقیت دیگر تنها به داشتن سرمایه یا منابع وابسته نیست؛ بلکه به توانایی درک نیازهای مشتریان، استفاده هوشمندانه از فناوری و ایجاد مدل‌های کسب‌وکاری انعطاف‌پذیر بستگی دارد. علی بابا این مسیر را با موفقیت پیموده است. آیا کسب‌وکار شما نیز آماده است تا با استفاده از این درس‌ها، به مرحله‌ای جدید از رشد و پیشرفت برسد؟

رازهای موفقیت برندهای بزرگ، داستان الهام‌بخش افراد موفق و کتاب‌های برتر بازاریابی را در پادکست‌های ساده بشنوید! هر قسمت، یک درس ارزشمند برای رشد شخصی و حرفه‌ای شماست.  سوالات شما درباره تبلیغات، برندینگ و استراتژی‌های بازاریابی، پاسخ‌های تخصصی می‌طلبد! کارشناسان شویراد آماده‌اند تا بهترین راهکارها را برای رشد کسب‌وکار شما ارائه دهند.